Atvinnumissir -

Starfsmenn bankanna og allir aðrir sem missa vinnuna eiga alla mína samúð. 

Mér hefur fundist í allri umræðunni að það hafi gleymst að kreppan er farin að bitna á fólkinu í bönkunum og fjölskyldum þeirra. 

Að missa vinnuna er eitt það versta áfall sem hægt er að verða fyrir.  Reiðin blossar upp og fólk spyr sig þeirrar spurningar:  " Af hverju ér?"

Allar forsendur eru brostnar, og framtíðin er í óvissu.   Að vísu er gefinn smá aðlögunartími.  En eins og ástandi blasir við okkur núna - er ekki að sjá að það verði þörf fyrir nokkur hundruð manns við sambærileg störf á næstu misserum.  Þá vakna spurningarnar um það hvort hægt verði að standa við þær skuldbindingar sem búið er að gera. 

Sem betur fer er bjartsýnin ofarlega í upphafi og fólk hefur trú á að fá sambærilegt starf.  Samt verður hugurinn verður eins og rússibani sem fer frá því að sjá bjarta framtíð og allt niður í svartnætti þar sem allt virðist vonlaust og ekkert nema gjadþrot blasir við og svo upp aftur.  Þetta er tímabil þar sem reynir mikið á einstaklingana og fjölskyldur þeirra.  Ástandið á vinnumarkaði hefur sem betur fer verið þannig að flestir hafa fundið vinnu við sitt hæfi.  Ef hún finnst ekki þarf að slá af kröfunum og finna  sér staf á öðrum vettvangi.   Það þarf að taka mikilvægar ákvarðanir eins og hvort bæta eigi við sig menntun til að fá betra starf, eða sætta sig við lægri laun í lengri eða skemmri tíma. 

Sem betur fer er svartnættið aldrei svo mikið að það birti ekki upp um síðir.  Það sem virðist vera vonlaus staða, er oftar en ekki grunnurinn að því sem leiðir til betra lífs.   Þvi eins og frómir menn segja :  Viðspyrnan er best af botninum.

Starfsmenn enn í óvissu

Fyrirséð ástand ?

 

 Í janúar sl. varaði Moody's við því að erlend starfsemi bankanna væri orðin of stór fyrir Ísland.

 Þá segir að helsta áhyggjuefnið sé að Ísland er viðkvæmt “gagnvart trúverðugleikabresti, umfram önnur lönd með Aaa-einkunnir, vegna alþjóðlegra umsvifa stóru íslensku viðskiptabankanna. Sömuleiðis er gefið í skyn að ef sú ólíklega atburðarrás hæfist að fjármálakreppa skylli á, myndi það sömuleiðis bitna á ríkinu. 

 

“Skýrslan staðfestir áframhaldandi Aaa lánshæfi ríkissjóðs Íslands og getu íslenskra stjórnvalda til að takast á við kerfisbundna krísu innan bankageirans. Hins vegar er sömuleiðis mælt með í skýrslunni að íslensku bankarnir flytji höfuðstöðvar sínar úr landi vegna þess að það myndi að verulegu leyti draga úr fjármálaáhættu íslenska ríkisins og beina henni til betri vegar.”

 

 

 Fréttin í heild:  http://eyjan.is/blog/2008/01/28/moodys-hvetur-bankana-til-a%c3%b0-flytja-hofu%c3%b0sto%c3%b0var-ur-landi/

 

 

 

"Pabbi, er komin kreppa?"

Sonur minn spurði mig í gær, "Pabbi, er komin kreppa?"

Hann er orðinn nógu gamall til að hafa lært í skólanum um Heimskreppuna á fjórða áratug síðustu aldar, og var hræddur um að við værum að missa íbúðina og myndum ekki eiga fyrir mat.

Ég sagði honum eins og er, að það væri ekki enn komin kreppan nema í fjármálaheiminum. Ég sagði honum að kreppa væri það ástand þegar fólk gæti gert minna í dag, en það gat leyft sér í gær og því fylgi líka vöruskortur í búðunum.

Fyrstu áþreifanlegu merkin eru þau að fólk geti ekki leyft sér að gera eða kaupa sömu hluti og það hefur leyft sér áður.  Þar sem kreppa einkenndist af skorti á nauðsynjum og að fólk hefur minni pening til að kaupa fyrir.  Við gætum ennþá keypt að mestu það sama og við höfum getað leyft okkur á undanförnu. 

Hann var samt ekki sáttur við skýringar mínar og hræddur um að ef kreppa kæmi myndum við missa heimili og ekki eiga mat.  Þá sagði ég honum að í dag værum við rík þjóð, og það þyrfti miklar breytingar til að kreppan næði svo langt, en í gamla daga vorum við fátæk, og þá þurfti ekki eins mikinn samdrátt til að verða svo fátækur að fólk átti ekki fyrir mat.

Þessar hugleiðingar eru aðallega settar fram vegna þess að þessi mikla umræða er farin að valda ótta hjá öllum.  Samt gerir enginn sér almennilega grein fyrir hvernig ástandið er. 

Dansinn í Hruna

Í umræðunni undanfarið rifjast upp fyrir mér þessi gamla þjósaga:

 

Einu sinni til forna var prestur í Hruna í Árnessýslu, sem mjög var gefinn fyrir skemmtanir og gleðskap. Það var ávallt vani þessa prests, þegar fólkið var komið til kirkju á jólanóttina, að hann embættaði ekki fyrri part næturinnar, heldur hafði dansferð mikla í kirkjunni með sóknarfólkinu, drykkju og spil og aðrar ósæmilegar skemmtanir langt fram á nótt. Presturinn átti gamla móður, sem Una hét; henni var mjög á móti skapi þetta athæfi sonar síns og fann oft að því við hann. En hann hirti ekkert um það og hélt teknum hætti í mörg ár. Eina jólanótt var prestur lengur að þessum dansleik en venja var; fór þá móðir hans, sem bæði var forspá og skyggn, út í kirkju og bað son sinn hætta leiknum og taka til messu. En prestur segir, að enn sé nægur tími til þess, og segir: "Einn hring enn, móðir mín." Móðir hans fór svo inn aftur úr kirkjunni. Þetta gengur í þrjár reisur, að Una fer út til sonar síns og biður hann að gá að guði og hætta heldur við svo búið en verr búið. En hann svarar ávallt hinu sama og fyrri. En þegar hún gengur fram kirkjugólfið frá syni sínum í þriðja sinn, heyrir hún, að þetta er kveðið, og nam vísuna:

"Hátt lætur í Hruna;

hirðar þangað bruna;

svo skal dansinn duna,

að drengir mega það muna.

Enn er hún Una,

og enn er hún Una."

Þegar Una kemur út úr kirkjunni, sér hún mann fyrir utan dyrnar; hún þekkti hann ekki, en illa leist henni á hann og þótti víst, að hann hefði kveðið vísuna. Unu brá mjög illa við þetta allt saman og þykist nú sjá, að hér muni komið í óefni og þetta muni vera djöfullinn sjálfur. Tekur hún þá reiðhest sonar síns og ríður í skyndi til næsta prests, biður hann koma og reyna að ráða bót á þessu vandkvæði og frelsa son sinn úr þeirri hættu, sem honum sé búin. Prestur sá fer þegar með henni og hefur með sér marga menn, því tíðafólk var ekki farið frá honum. En þegar þeir koma að Hruna, var kirkjan og kirkjugarðurinn sokkinn með fólkinu í, en þeir heyrðu ýlfur og gaul niðri í jörðinni. Enn sjást rök til þess, að hús hafi staðið uppi á Hrunanum, en svo heitir hæð ein, er bærinn dregur nafn af, sem stendur undir henni. En eftir þetta segir sagan, að kirkjan hafi verið flutt niður fyrir Hrunann, þangað sem hún er nú, enda er

Það er eitthvað við þessa sögu sem minnir mig á það sem er búið að vera að gerast í bankageiranum um allan heim.  Eg held að það séu bara þeir sem tóku þátt í dansinum sem sökkva.  En hinur þurfa að hreinsa upp og byggja upp á nýtt.

sagt, að aldrei hafi verið dansað síðan á jólanóttina í Hrunakirkju.

Efnahagsmálin - kreppa eða þurrð

Það er kanski tilvalið að halda áfram að tala um gengi krónunnar, nú þegar liðnir eru nærri 18 mánuðir frá síðustu færslu.

Gengið hefur á undanförnum mánuðum fallið gífurlega, fall er kanski of vægt orð, hrapað væri nær lagi þar sem gengisvísitalan er komin upp fyrir 200.  Gengisvísitalan var búin að vera að rokka á milli 110-120 í nokkur ár, sem var reyndar of hátt gengi.  En við þetta hrap er það komið langt niður fyrir það sem eðlilegt getur talist.

Það stefnir allt í almenna kreppu, en hún er ekki ennþá skollin á,  ástandið núna er meira líkt því að stytt hafi upp eftir að úrhellisrigningu, sem leitt hefur af sér flóð, þar sem fjármagni hefur rignt yfir heiminn.  Bankarnir eru eins og dælumenn sem hafa verið að dæla þessu flóði.  Og nú þegar styttir upp hættir vatnið að streyma og flóðið sjatnar.  Þá er staðan einfaldlega orðin þannig að það er ekkert vatn eftir til að dæla.  Kreppan kemur því aðeins að það komi ekki meira vatn (lausafjármagn) þá kemur þurrkatíð, en kreppu má líkja við þurrka, þeir eru góðir í hófi, en vatn er undirstaða þess að líf þrífist.  Fjármagn er undirstaða þess að eðlilegt viðskiptalíf þrífist.

Menn horfa með skelfingu á að hlutabréfavísitalan sé komin niður fyrir 4.000 stig, ef ég man rétt var hún rétt í kringum 1.000 á árinu 2001.  Með lauslegum útreikningi fann ég það út að ávöxtun á hlutabréfum í sömu körfu og vísitalan hafi verið rétt í kringum 16% á ári síðustu 7 árin, sem þótti alls ekki svo slæm ávöxun þegar ég var í skóla fyrir 20 árum og þykir kannski enn.

Að lokum ætla ég að fara nokkrum orðum um peningamálastefnuna og vaxtastig.  Sumir segja að í ljósi atburða undanfarinna daga sé hún gjaldþrota.  Þar get ég ekki verið annað en ósammála, hún er loksins farin að virka, nú þegar flóð af fjármagni erlendis frá er sjatnað.  Síðastliðin 7 ár hefur Seðlabankinn reynt að stýra verðbólgunni með vöxtum, en áhrifin hafa verið svipuð og ætla að stýra lónhæðinni við Kárahnjúka með því að moka úr því með matskeið.  Núna eru áhrifin af því að eyða mikið meiru en aflað var, og fjármagna það með erlendum lántökum að koma fram.  Gallinn á kerfinu var ekki stefnan heldur þau tæki og tól sem notuð voru til að stýra með.  Ég heyrði í fréttunum að einhver spekingurinn hjá Bloomberg hefði sagt að það þyrfti að hækka stýrivextina meira og ég er satt best að segja á sömu skoðun, þar sem þeir ná varla verbólgustiginu í landinu eins og það er núna.  Það er engum til góðs að stýrivextir séu lægri en verðbólgan.

Til að vaxtahækkanir Seðlabankans hefðu meiri áhrif hefi hann þurft að kaupa gjaldeyri á þessum tíma, það hefði dregið úr innflutningi og þar af leiðandi dregið úr viðskiptahallanum.  Áhrifin á neysluna hefðu verið þau að kaupmátturinn hefði verið minni sem hefði leitt til minni þennslu.   Það er gott að vera vitur eftir á - því ef þetta hefði verið gert væri gjaldeyrisforði landsins slíkur að krónan hefði ekki fallið, jafnvel styrkst í lausafjárkreppunni.  Ég veit að vísu ekki hvort hann átti peninga til að kaupa gjaldeyri á þessum tíma.

Er flótti Marel frá Ísafirði afleiðing framfarastefnu ríkisstjórnarinnar?

Hörður Arnarson forstjóri Marel hf.  sagði á síðasta ári, á iðnþingi minnir mig, að ef áframhald yrði á þeirri gengisstefnu sem verið hefði ríkjandi, þ.e. háu gengi krónunnar, myndi það leiða til þess að fyrirtæki í útflutningi færðu starfsemi sína til annarra landa.

 Nú hefur Marel hf. ákveðið að leggja niður litlu starfseininguna á Íslandi og færa þá framleiðslu sem þar er annað.  Mjög sennilegt er að það verði í nýju verksmiðjuna sem Marel samsteypan er að byggja í Slóveníu.  Spurningin er hins vegar hversu lengi Marel sjái sér fært að halda áfram framleiðlu í Garðabæ.

 Forsenda þess að fyrirtæki sem eru í útflutningi geti haldið áfram að framleiða sína vöru á Íslandi er að það vinnuafl sem notað er við framleiðsluna sé ekki mikið dýrara en annars staðar.  Þeir aðilar sem stunda rekstur á Íslandi hafa ekki janf miklum skyldum að gegna gagnvart starfsmönnum sínum og þeir virðast hafa gagnvart þeim sem leggja þeim til fé til rekstrarins.   Þannig að þegar það er orðið ódýrara að færa starfsemina annað - með fjárfestingarkostnaði - heldur en halda henni áfram á sama stað,  þá er hún einfaldlega færð annað. 

Málið er nefnilega að til að fá peninga til rekstrarins þarftu að skila betri árangri (meiri arði og hækkun á hlutafé), heldur en aðrir.  Annars fara peningarnir þangað.  

Það er kanski orðið athugunarefni hvort búið sé að gera rekstrarumhverfi fyrirtækja á Íslandi þannig að þau séu byrjuð að færa starfsemi sína annað.  Er það fórnin sem við erum að færa fyrir stórar virkjanir og álver?

Geir: Hægt að framlengja framfaraskeiðið

Ísafjörður er ekki á Íslandi?

“Það er ekki lengra frá Finnlandi til Íslands en Ísafirði”  Þessa setningu las ég í Fréttablaðinu í dag, nánar tiltekið í viðtali við Eirík Örn Norðdal, sem titlaður er sem rithöfundur og Nýhilisti í þessu viðtali.   Þetta er ansi merkileg setning fyrir margra hluta sakir.   

Eiríkur ísfirðingur að uppruna, alinn þar upp og hefur búið þar undanfarin ár – eftir að hafa verið á flakki um heiminn um skeið.  Það eitt að maður sem fæddur og alinn upp á Ísafirði geri sér grein fyrir að Ísafjörður er ekki á Íslandi er stórmerkilegt.  Og þó.  Hann veit, eins og er að Vestfirðir tilheyra ekki Íslandi, nema þegar kosið er til Alþingis og þegar skera þarf niður kostnað ríkisins vegna þenslu á Íslandi – þó þessi þensla hafi aldrei náð til Vestfjarða og þar hafi vandamálið verið samdráttur í atvinnulífinu og fólksfækkun. 

Helsta lausn stjórnmálamanna, og margra heimamanna hefur verið fólgin í því að lofa jarðgöngum og öðrum samgöngumannvirkjum og koma á háskólamenntun á svæðinu.  Svo eiga störfin fyrir alla háskólaborgarana – þá sérstaklega viðskiptafræðinga en flestir eru í því námi (í fjarnámi) – að skapast af sjálfu sér, þegar þeir eru orðnir nógu margir.   Þangað til geta þeir svarað í símann fyrir þau fyrirtæki og stofnanir sem bregðast við kallinu um að færa störf út á land, á meðan þau störf sem gera meiri kröfur til starfsmanna eru færð til Íslands. 

Þetta var ekki misritun, því það þarf ekki annað en hlusta á útvarp til að heyra að Ísland nær ekki nema 100 km út fyrir Reykjavík.   

Sorpskrif

Í dag er ég í skapi til að nöldra yfir þjónustugjöldum sem á sífellt fleiri stöðum er verið að leggja á okkur.  Þetta er víst til að þess að láta þá sem njóta þjónustunnar borga fyrir hana.  En stundum er þetta samfélagsþjónusta sem fólk er í sjálfu sér ekki að njóta.

 

Eg varð alveg spólandi vitlaus um daginn, þegar ég fór með nokkra kassa af rusli í endurvinnslustöð Sorpu.  Þá var nýbúið að taka upp gjald fyrir að losa sig við allt annað rusl en venjulegt heimilissorp.  ( Hvað í ósköpunum sem það er )  Þarna hafði ég skotist á bílnum í skítagallanum með nokkrar spónaplötur sem ég hafði brotið í nógu litlar einingar til að koma í skottið á bílnum mínum, og kom þá í ljós að ég átti að borga 560 kr. fyrir að henda þeim.  Ég hefði eflaust getað brotið þær í smærri búta og sett í ruslatunnuna heima, til að losna við þetta gjald.  En það er ekki ástæðan fyrir nöldrinu heldur það að ég var sem betur fer nýbúinn að losa kjallarann hjá mér við ruslið sem þar var, og það var ekki smáræði, enda voru fyrri eigendur hússins búnir að safna því í 100 ár.  Já húsið er 100 ára og höfðu fyrri eigendur ekki tæmt kjallarann hjá sér þegar þeir fluttu út. 

 

Ef ég hefði verið að henda þessu rusli í dag hefði ég mátt punga út talsverðum peningum til að henda rusli sem fyrri eigendur höfðu "tekið til handargagns" eins og það hét þá. Eins og einhver góður maður orðaði það, "þetta er að vísu rusl en það er óþarfi að henda því strax".  Þarna voru varahlutir af ýmsu tagi, tæki og tól sem höfðu bilað og var löngu hætt að nota, en hefði á sínum tíma mátt nýta í varahluti, eða til að smíða eitthað annað úr þeim.  Magnið sem þarna hafði safnast á einni öld var slíkt að, ég hefði þurft að borga einhverja tugi þúsunda fyrir að farga þessu. 

 

Og er ég sannfærður um þessi gjaldtaka af fólki sem þarf að losa sig við smávegis rusl vegna þess að það er að gera breytingar heima hjá sér verður til þess að einhver á eftir að finna þörf hjá sér að láta ruslið sitt frekar hverfa einhversstaðar úti í hrauni, móa eða sjónum, heldur en fara að borga fyrir að losa sig við það.  Því þá gæti hann meira að segja sleppt því þá að flokka ruslið. Fyrir utan að Sorpu er lokað kl 7 á kvöldin, og bara opin sumstaðar um helgar.

Ég held að það væri nær að taka endurvinnslugjaldið af fólki  þegar það kaupir vörurnar, því meira að segja byggingarefni kemur fyrr eða síðar til baka í endurvinnslu - ég veit það eftir að hafa átt 100 ára hús. Þetta er nú þegar byrjað, þar sem umbúðagjald er lagt á allar vörur sem framleiddar eru hér á landi og fluttar til landsins.  Skilagjald er á plastumbúðum og bílum.  Það á að vera hægur vandi að hafa bara almennt sorpeyðingargjald á allar seldar vörur. Hluta af gjaldinu mætti svo nota í holræsagjald til reksturs á skolphreinsistöðvunum, því ekki bíð ég í það þegar settir verða mælar á skolplagnirnar hjá okkur líka, til að auka kostnaðarvitund okkar á því sem frá okkur fer.

 

Þá byrja ég loksins

Þá er komið að því að prófa bloggið - spurningin er bara hvað á að blogga um

Á ég að blogga um mig og mína, þjóðmálin - eða bara bulla eins og flestir bloggarar virðast gera.

 

Kanski er sniðugt að nota þennan vettvang til að láta í ljós pirring yfir  því sem er að gerast - eins og aðgerðir stjórnmálamanna .  vinsælasta pirringsefni mitt eru skattamál - enda hef ég aldrei getað skilið hvernig á því stendur að þeir tekjulægri borgi hærra hlutfall af næstu tekjum í skatt en þeir sem eru tekjumeiri. (útskýri þetta seinna)

Ég ætla svo sannarlega að mér verði ekki ruglað saman við hann nafna minn, ráðherrann, því að það er eins og það sé sama hvenær hann opnar munninn þá er hann með skoðanir sem eru andstæðar mínum. 

en nú er nóg komið í bili

Fyrsta bloggfærsla

Þessi færsla er búin til af kerfinu þegar notandi er stofnaður. Henni má eyða eða breyta að vild.