Efnahagsmálin - kreppa eða þurrð

Það er kanski tilvalið að halda áfram að tala um gengi krónunnar, nú þegar liðnir eru nærri 18 mánuðir frá síðustu færslu.

Gengið hefur á undanförnum mánuðum fallið gífurlega, fall er kanski of vægt orð, hrapað væri nær lagi þar sem gengisvísitalan er komin upp fyrir 200.  Gengisvísitalan var búin að vera að rokka á milli 110-120 í nokkur ár, sem var reyndar of hátt gengi.  En við þetta hrap er það komið langt niður fyrir það sem eðlilegt getur talist.

Það stefnir allt í almenna kreppu, en hún er ekki ennþá skollin á,  ástandið núna er meira líkt því að stytt hafi upp eftir að úrhellisrigningu, sem leitt hefur af sér flóð, þar sem fjármagni hefur rignt yfir heiminn.  Bankarnir eru eins og dælumenn sem hafa verið að dæla þessu flóði.  Og nú þegar styttir upp hættir vatnið að streyma og flóðið sjatnar.  Þá er staðan einfaldlega orðin þannig að það er ekkert vatn eftir til að dæla.  Kreppan kemur því aðeins að það komi ekki meira vatn (lausafjármagn) þá kemur þurrkatíð, en kreppu má líkja við þurrka, þeir eru góðir í hófi, en vatn er undirstaða þess að líf þrífist.  Fjármagn er undirstaða þess að eðlilegt viðskiptalíf þrífist.

Menn horfa með skelfingu á að hlutabréfavísitalan sé komin niður fyrir 4.000 stig, ef ég man rétt var hún rétt í kringum 1.000 á árinu 2001.  Með lauslegum útreikningi fann ég það út að ávöxtun á hlutabréfum í sömu körfu og vísitalan hafi verið rétt í kringum 16% á ári síðustu 7 árin, sem þótti alls ekki svo slæm ávöxun þegar ég var í skóla fyrir 20 árum og þykir kannski enn.

Að lokum ætla ég að fara nokkrum orðum um peningamálastefnuna og vaxtastig.  Sumir segja að í ljósi atburða undanfarinna daga sé hún gjaldþrota.  Þar get ég ekki verið annað en ósammála, hún er loksins farin að virka, nú þegar flóð af fjármagni erlendis frá er sjatnað.  Síðastliðin 7 ár hefur Seðlabankinn reynt að stýra verðbólgunni með vöxtum, en áhrifin hafa verið svipuð og ætla að stýra lónhæðinni við Kárahnjúka með því að moka úr því með matskeið.  Núna eru áhrifin af því að eyða mikið meiru en aflað var, og fjármagna það með erlendum lántökum að koma fram.  Gallinn á kerfinu var ekki stefnan heldur þau tæki og tól sem notuð voru til að stýra með.  Ég heyrði í fréttunum að einhver spekingurinn hjá Bloomberg hefði sagt að það þyrfti að hækka stýrivextina meira og ég er satt best að segja á sömu skoðun, þar sem þeir ná varla verbólgustiginu í landinu eins og það er núna.  Það er engum til góðs að stýrivextir séu lægri en verðbólgan.

Til að vaxtahækkanir Seðlabankans hefðu meiri áhrif hefi hann þurft að kaupa gjaldeyri á þessum tíma, það hefði dregið úr innflutningi og þar af leiðandi dregið úr viðskiptahallanum.  Áhrifin á neysluna hefðu verið þau að kaupmátturinn hefði verið minni sem hefði leitt til minni þennslu.   Það er gott að vera vitur eftir á - því ef þetta hefði verið gert væri gjaldeyrisforði landsins slíkur að krónan hefði ekki fallið, jafnvel styrkst í lausafjárkreppunni.  Ég veit að vísu ekki hvort hann átti peninga til að kaupa gjaldeyri á þessum tíma.

Athugasemdir

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 7.10.2008 kl. 15:45]

Já það er einmitt grátlegast við þetta allt saman, að það er búið að vera að hamra á stjórnvöldum í marga mánuði eða síðan í vor að auka gjaldeyrisforðan, þeir fengu til þess umboð í vor.  Af hverju í ósköpunum var ekkert gert, fyrr en allt var orðið of seint ?